Sprawozdanie z działalności TMA za 2005 rok

         Towarzystwo Miłośników Andrychowa powołano Decyzją Naczelnika Miasta Andrychowa Nr 2/76 z dnia 15.05.1976 roku. W statucie Towarzystwa czytamy, że terenem działalności TMA jest miasto Andrychów, miejsce związane z Andrychowem historycznie, gospodarczo i kulturowo.

Celem Towarzystwa jest organizowanie i popieranie wszelkich prac związanych z historią oraz ochroną i rozwojem kulturalnych i gospodarczych zamierzeń miasta Andrychowa.

Do głównych zadań Towarzystwa należy: gromadzenie materiałów związanych z historią i stanem obecnym miasta (dokumentacje, dzieła sztuki, fotografie, narzędzia pracy, sprzęty itp.); prowadzenie badań nad historią Andrychowa  oraz organizowanie spotkań i dyskusji tematycznie związanych z historią i planami rozwoju miasta; upowszechnianie wartości kulturowych miasta, drogą wydawnictw, informacji, imprez widowiskowych; popieranie regionalnej twórczości artystycznej; współudział z władzami, instytucjami i organizacjami naukowymi i kulturalnymi w zakresie ochrony zabytków kultury materialnej, zwłaszcza tkactwa andrychowskiego oraz ochrony przyrody i naturalnego środowiska człowieka a także w zakresie upiększania miasta; popieranie walorów turystyczno-wypoczynkowych miasta i okolic oraz współpraca przy organizowaniu imprez środowiskowych a w szczególności związanych z lokalną tradycją, obyczajem lub regionalna twórczością artystyczną. 

Jednym z ważniejszych działań Towarzystwa jest prowadzenie Izby Regionalnej. Izba powstała 11 listopada 1993 roku i zlokalizowana została w pomieszczeniach Pałacu Hr. Bobrowskiego, które Towarzystwu przyznały władze samorządowe miasta, ze znikomej ilości eksponatów jakie zostały po muzeum otwartym w roku 1967 z okazji 200-lecia nadania miastu praw miejskich. Muzeum działało krótko zaś jego zbiory rozrzucone zostały w różnych miejscach i w większości uległy zniszczeniu. Aktualnie Izba zajmuje 5 sal wystawowych, gdzie można obejrzeć 450 eksponatów, ukazujących historię powstania naszej Małej Ojczyzny. Wszystko to dzięki ofiarności ludzi, którzy przynoszą do nas różne przedmioty, dokumenty – bezinteresownie. Również członkowie TMA, zdobywają wartościowe eksponaty, często kupując za własne pieniądze, aby następnie przekazać je bezpłatnie Izbie.

Izba Regionalna dysponuje: Salą Historyczną, Rzemiosła i Przemysłu (tkactwa, garncarstwa, szewstwa i rymarstwa), Sportu, Turystyki, Kultury i Sztuki. Piątą salą jest Galeria „Pasja”, otwarta w 1999 roku. Tu organizowane są wystawy prac artystycznych, kolekcjonerskich twórców amatorów dla których owe dziedziny twórczości, są pasją – hobby.

W roku 2005 staraniem zespołu ds. gospodarczych wyremontowano dwie kolejne sale wystawiennicze przekazane nam przez władze miejskie. Na remont czekały ponad siedem lat.

Na uwagę zasługuje fakt, że TMA nie dysponuje zbyt dużymi środkami finansowymi na takie cele. Remont został wykonany dzięki znakomitym sponsorom, którzy dzielili się z nami materiałami niezbędnymi do wykonania prac a także dzięki życzliwości dyrekcji Zakładu Karnego w Wadowicach, która oddelegowała do pracy swoich pensjonariuszy: murarzy, stolarzy i malarzy. I tym sposobem Izba doczekała się dwóch dodatkowych pomieszczeń, które sukcesywnie zamierzamy zagospodarować: pierwszą na salę wystawową poświęconą andrychowskiej oświacie. Deponowane w niej będą wszelkie pamiątki mówiące o dziejach szkolnictwa w gminie Andrychów. Będzie także miejsce poświęcone wielkim pedagogom, interesującym wydarzeniom oświatowym oraz w miarę możliwości prezentowanie sprzętów i pomocy naukowych w jakie były wyposażone ówczesne szkoły, w których uczyli się nasi przodkowie. Sala druga to stylizowana izba kuchenna z przełomu XIX wieku. Kuchnia została podzielona na trzy części: pierwsza w której umieszczono ówczesne meble kuchenne a więc stoły, ławy, półki i szafki. W tej części znajdują się również obrazy świętych jakie zazwyczaj przyozdabiały ściany pomieszczeń. Na półkach i szafkach będą umieszczane naczynia, zestawy i sprzęt gospodarstwa domowego jakim posługiwały się gospodynie domowe w tym czasie. Część druga to miejsce wydzielone na pokaz procesu wypieku chleba, od przechowywania ziarna poprzez pozyskiwanie mąki do jego wyrobu i pieczenia w specjalnym piecu chlebowym opalanym drewnem. Taki piec wybudował nam jeden ze sponsorów: zdun  z Targanic. Część trzecia wyposażona została w stoły i ławy, tak aby zwiedzający izbę mogli na koniec usiąść, podyskutować, skorzystać z dodatkowych informacji a nauczyciele przeprowadzić lekcję. Ta część sali może równocześnie służyć tym, którzy mają potrzebę korzystania z materiałów i dokumentów piśmienniczych, które  nie są wypożyczane przez „Izbę Regionalną”.

Izbę Regionalną odwiedzają coraz większe rzesze zwiedzających, coraz częściej bywają turyści zagraniczni. Z materiałów wystawienniczych, biblioteki Izby i konsultacji członków Towarzystwa korzystają uczniowie i studenci   piszący prace dyplomowe o mieście i regionie. 

Ogółem zasoby biblioteki (książki różnego rodzaju opracowania, dokumenty piśmiennicze, fotografie) wynoszą 350 pozycji. Towarzystwo również pozyskuje materiały piśmiennicze i inne zbiory od likwidowanych instytucji, które miały swój udział w powiększaniu dóbr kultury regionalnej w ciągu wielu lat istnienia miasta. 

 W miesiącu grudniu 2004 roku w Izbie Regionalnej, zlokalizowano Galerię Twórców Grupy „My”, która od momentu jej powstania znajdowała się ZDK (obecnie MDK), jako „Galeria nad schodami”. W Galerii gromadzono prace andrychowskich malarzy. Celem było pokazanie i uwiecznienie rodzimej twórczości artystycznej. Wystawiane obrazy w wielu przypadkach to dzieła darowane przez ludzi już nie żyjących. To jedyny dowód istnienia twórczej aktywności rodaków w naszym środowisku. Galerię zlikwidowano prawie w okresie obchodów 30-lecia istnienia Grupy „My” i to tam skąd wywodzą się jej korzenie. TMA ocaliło od zniszczenia i zapomnienia te prace znajdując dla niej miejsce w Izbie.

TMA podejmuje działania związane z ochroną zabytków i dóbr kultury materialnej andrychowszczyzny. Od kilku już lat dokonywana jest inwentaryzacja zabytkowych pomników i grobowców na Cmentarzu Komunalnym w Andrychowie. W tym celu TMA organizuje  kwesty wspólnie z harcerzami podczas Święta Zmarłych. Pieniądze przeznaczone są na odnowę pierwszych trzech nagrobków – najstarszych i najpiękniejszych.

W miesiącu lipcu 2005 roku przystąpiono do renowacji dwóch nagrobków najbardziej zagrożonych całkowitym zniszczeniem. Jeden z nich to krzyż z wieńcem różanym, drugi to anioł klęczący na grobie Halinki Kuśnierzewskiej zmarłej w 15 roku życia, który został całkowicie odnowiony. Renowacja pomników jest bardzo pracochłonna i kosztowna, wymaga wyspecjalizowanej pracowni i fachowców. Przywrócenie świetności aniołowi pochłonęło prawie wszystkie dotychczasowe zebrane kwesty. Od tegorocznej zbiórki podczas święta zmarłych gromadzone są pieniądze na remont kolejnego pomnika. Warto zatem pójść na cmentarz obok głównego krzyża i zobaczyć ślicznego anioła, ozdobę miejsc spoczynku naszych bliskich.

TMA jest organizatorem imprez kulturalnych, mających na celu popieranie i kultywowanie wszelkich działań związanych z kulturą i promocją miasta, a w szczególności ludzi, którzy są czynnikiem sprawczym tych że wartości. Szczególnie w epoce globalizmu najważniejszym czynnikiem jest lokalizm – najbliższa przestrzeń, „ojcowizna”, pozwalająca człowiekowi na uzyskanie podmiotowości. Naszym dążeniem jest przyczynianie się do budowania społeczeństwa obywatelskiego poprzez wzbudzanie szacunku do korzeni dziedzictwa kultury lokalnej, tym samym rozbudzać lokalny patriotyzm jako element  jedności działań dla swej „Małej Ojczyzny”.

W roku 2005 w cyklu „Moja Mała Ojczyzna” TMA zapoczątkowało serię imprez kulturalnych, przypominających andrychowskie rzemiosła. Pierwszą z nich poświęcono garncarstwu, kaflarstwu i wypałowi cegły.

W 2006 roku chcemy przypomnieć tradycję rzemiosła tkackiego, płócienniczego i bawełnianego, przypomnieć historię powstania Fabryki Braci Czeczowiczka aż po dzień dzisiejszy.

Ilość osób odwiedzających „Izbę Regionalną” i „Galerię Pasja” w roku 2005:

Styczeń – 84

Luty – 118

Marzec – 74

Kwiecień – 158

Maj – 175

Czerwiec – 428

Lipiec i sierpień – 89

Wrzesień – 168

Październik – 178

Listopad – 201

Grudzień do 16 – 86

Ogółem około 1800 dzieci i młodzieży ze szkół odwiedziło Izbę + około 10% z odwiedzających indywidualnie.

           

Szkoły i placówki oświatowe odwiedzające „Izbę Regionalną” w 2005 roku:

-          szkoły podstawowe i gimnazja z Andrychowa

-          szkoły średnie (LO, ZS nr 1, ZS nr 2)

-          ZDZ

-          Zespół Szkół Samorządowych z Wieprza

-          Szkoły Samorządowe Gminy Andrychów,

-          Ognisko Pracy Pozaszkolnej,

-          Ośrodek Pomocy Społecznej,

-          Pensjonariusze Szpitala Psychiatrycznego,

-          Wycieczki z Niemiec, Holandii,

-          Studenci i nauczyciele oraz młodzież szkolna i osoby prywatne, korzystające z materiałów znajdujących się w archiwum Izby Regionalnej Ziemi Andrychowskiej.

W roku 2005 do prac dyplomowych, licencjackich, konkursowych do prac szkolnych związanych z zadanym tematem korzystało 12 osób z n/w uczelni szkół:

-          Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii z Suchej

-          Uniwersytet Śląski z filią w Cieszynie

-          Uniwersytet Jagieloński w Krakowie

-          Beskidzka Wyższa Szkoła Turystyki w Żywcu

-          Akademia Rolnicza Wydział Technologii Żywności w Krakowie

-          Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie

-          Wyższa Szkoła Handlowa w Warszawie

-          Wyższa Szkoła Bankowości w Bielsku-Białej

-          Szkoły podstawowe, uczniowie i nauczyciele z Andrychowa, Zagórnika, Rzyk, Targanic, Wieprza i Inwałdu.

W galerii „Pasja” odbyły się cztery wystawy tematyczne:

-          „Oblicza nici” – hafty autorstwa Haliny Dulemby z Krakowa

-          Malarstwo autorstwa Józefa Chmielarczyka członka Grupy „MY”

-          „Mundury” ze zbiorów Lucjana Lubasa

-          „Rysunek i akwarela” Aleksandra Tomy Członka Grupy „MY”

W sali ekspozycji tkactwa i garncarstwa eksponowano wystawę z cyklu „Moja mała Ojczyzna” pt.: „Dwa wieki garncarstwa w Andrychowie”